“Crimineel gedrag fascineert me enorm”

Voor een goede thriller kun je haar ’s nachts wakker maken: Ditte van Haalen. Als onderzoeker binnen ons team Zorg & Veiligheid is ze gefascineerd door crimineel gedrag: waar wordt het precies door veroorzaakt?

Vanuit haar brede algemene interesse koos Ditte na de middelbare school voor de interdisciplinaire bachelor Liberal Arts & Sciences in Utrecht. Daarbinnen volgde ze de minor Criminologie. Haar aansluitende masterstudie bracht haar vervolgens naar Leiden, waar ze Forensische Criminologie studeerde.

De appel valt in die zin niet ver van de boom, lacht Ditte. “Mijn ouders hebben allebei gewerkt in de forensische sector, en hun verhalen spraken al vroeg tot mijn verbeelding. Dat ik die richting op zou gaan, was dan ook geen grote verrassing. Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de vraag waarom mensen crimineel gedrag vertonen. Waar komt het vandaan?”

Nature & nurture

Een écht sluitend antwoord op die vraag heeft de wetenschap nog altijd niet gevonden, vertelt Ditte. “Waarschijnlijk is het echt een combinatie van nature en nurture: crimineel gedrag is vaak het gevolg van een slechte jeugd of een slechte opvoeding, maar het zit ook deels in je genen. Mensen maken de keuze voor criminaliteit lang niet altijd vrijwillig. Daar zou het beleid denk ik ook meer op gericht moeten zijn: hoe kunnen we voorkomen dat iemand verder afglijdt?”

Weigeraanpak

Na haar master Criminologie rondde Ditte in Utrecht nog cum laude de master Applied Cognitive Psychology af, waarna ze als junior onderzoeker in het Radboudumc onderzoek deed naar huiselijk geweld. Begin dit jaar begon ze bij Regioplan als onderzoeker binnen het Team Zorg & Veiligheid, vertelt ze. “Ook hier kan ik mijn hart ophalen. Zo werk ik op dit moment mee aan de evaluatie van de zogenoemde weigeraanpak. Sommige verdachten van een strafbaar feit weigeren om mee te werken aan een gedragskundig onderzoek, waardoor het lastiger wordt om een eventuele stoornis vast te stellen en TBS op te leggen. Dit was bijvoorbeeld het geval in de zaak van Michael P., die in 2017 Anne Faber verkrachtte en vermoordde.”

“Het Ministerie van Justitie en Veiligheid probeert al jaren om dit met verschillende maatregelen tegen te gaan, zoals het aanscherpen van definities en criteria en het verlengen van de observatieperiode in het Pieter Baan Centrum (PBC). In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) onderzoeken wij momenteel in hoeverre deze maatregelen ook echt werken. Heeft de weigeraanpak het beoogde effect gehad? Erg interessant om daaraan bij te dragen.”

The Sinner

Bij Regioplan voelt Ditte zich erg thuis. Maar: ruimte voor ontspanning ná het werk is er ook. “In mijn vrije tijd lees ik graag detectives, en voor een spannende serie mag je me ook altijd wakker maken. Mijn kijktip? Recent heb ik op Netflix erg genoten van The Sinner, over een getroubleerde rechercheur die allerlei bizarre moorden oplost. Erg spannend en goed.”