Evaluatie Wet voorwaardelijke sancties en Wet rechterlijke vrijheidsbeperkende maatregelen

In 2012 zijn de Wet voorwaardelijke sancties (Wvs) en Wet rechterlijke vrijheidsbeperkende maatregelen (Wvm) in werking getreden. Wat was het doel van deze wetten en zijn die doelen gehaald?

De gedachte achter de Wvs
De gedachte achter de Wvs is dat korte gevangenisstraffen niet bijdragen aan vermindering van recidive, omdat de detentie te kort duurt om effectieve interventies in te zetten. Bij een voorwaardelijke sanctie met bijzondere voorwaarden, met een gevangenisstraf als stok achter deur, zijn recidivebeperkende interventies wel mogelijk, bijvoorbeeld een GGZ-behandeling. Door de Wvs wordt maatwerk mogelijk gemaakt op basis van een persoonsgerichte benadering. De bijzondere voorwaarden zijn verder geconcretiseerd, zodat de reclassering meer houvast krijgt bij het toezicht op de naleving van de voorwaarden.

De Wvs voorziet in een behoefte, maar de uitvoering kan nog beter
Uit het onderzoek blijkt dat de Wvs in een behoefte voorziet en dat de beoogde voorwaarden voor gedragsverandering en recidivevermindering in de praktijk worden gerealiseerd. De verankering van de bijzondere voorwaarden heeft geleid tot een verbetering in de uitvoeringspraktijk. Wat minder uit de verf komt, zijn de dadelijke tenuitvoerlegging van de bijzondere voorwaarden (dus onmiddellijk na het vonnis in eerste aanleg) en de snelle en daadkrachtige reactie op overtreding van de voorwaarden.

Wat houdt de Wvm in?
De Wvm voorziet in het opleggen van vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals een locatie-, een gebieds- of een contactverbod. Dit gebeurt niet als voorwaarde bij een voorwaardelijke straf, maar als een zelfstandige maatregel. Als een veroordeelde zich niet aan de maatregel houdt, kan een vervangende hechtenis ten uitvoer worden gelegd. Dit kan zo nodig steeds opnieuw, zolang de maatregel duurt.

De Wvm is vooral voor bijzondere situaties
De Wvm is een weinig toegepaste maatregel. Enerzijds is dit logisch, omdat het een maatregel voor bijzondere situaties is, waarin (andere) sancties niet passend worden geacht. Anderzijds hangt het lage aantal toepassingen mogelijk ook samen met de relatieve onbekendheid van deze sanctiemogelijkheid en (daaraan gerelateerd) het beperkte zicht op de meerwaarde van de Wvm.

Meer weten?
Op de projectpagina vindt u het volledige onderzoeksrapport.
Voor vragen kunt u contact opnemen met Ger Homburg.