In de spotlight: Eva Mulder

Onze collega Eva Mulder heeft afgelopen vrijdag 26 maart haar proefschrift ‘The Normality of Rape: Observer Reactions to Stories of Female and Male Sexual Assault’ succesvol verdedigd in de aula van Tilburg University. In het onderzoek stond de vraag centraal hoe ideeën over wat ‘normaal’ is een rol spelen in reacties van de sociale omgeving op slachtoffers van seksueel geweld.

Wie is Eva?

Eva heeft psychologie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen en, na een tussenjaar van werk en reizen, een master gevolgd in Tilburg. Haar interesse in het begrip ‘normaliteit’, specifiek in relatie tot genderstereotypen en seksueel geweld, begon vanaf haar bachelor vorm te krijgen. Zo volgde ze tijdens haar vrije minor aan de University of Sydney vakken binnen filosofie en genderstudies, en schreef ze haar bachelorscriptie over het onderwerp. In haar tussenjaar deed ze een vrijwillige stage in New Delhi, juist in de directe nasleep van de verkrachting van studente Jyoti Singh: een verkrachting die wereldnieuws werd en tot felle protesten leidde in de Indiase hoofdstad. Het was in Delhi dat Eva zich inschreef voor de master Victimology and Criminal Justice. Vervolgens werkte ze een jaar bij de International Victimology Institute van Tilburg University als junior onderzoeker en voerde vanaf 2015 bij hetzelfde instituut haar promotieonderzoek uit.

Haar promotieonderzoek

Het is een bekend gegeven dat slachtoffers van seksueel geweld vaak te maken krijgen met negatieve reacties van anderen, zoals ongeloof, bagatellisering en ‘victim blaming’. Bepaalde vertellingen, zoals een interview van een jonge vrouw over haar date met acteur Aziz Ansari en het fictieve korte verhaal ‘Cat Person’ in de New Yorker, onthullen de complexiteit van onderliggende relevante vragen: wat telt als seksueel geweld, en wie als slachtoffer? Het promotieonderzoek van Eva richtte zich op de vraag waarom en hoe negatieve reacties tegenover slachtoffers van seksueel geweld tot stand komen.

In een aantal experimentele studies onderzocht zij hoe normaliteit een rol speelt in de reacties van derden op verhalen van seksueel slachtofferschap van vrouwen en mannen. Door gebruik te maken van een variatie aan meetmethoden en zowel kwantitatieve als kwalitatieve analyses worden in het proefschrift diverse, indirecte en genuanceerde reacties van derden aan het licht gebracht. In alle hoofdstukken keert de vergelijking terug tussen mannelijke en vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld, waarbij mannelijkheid wordt aangemerkt als een stereotype dat per definitie in strijd is met het ‘ideaal’ slachtofferbeeld.

Belangrijkste bevindingen

De belangrijkste resultaten uit het onderzoek bevestigen dat ideeën over wat ‘normaal’ is een grote rol spelen in reacties op slachtofferverhalen. Zo reageren respondenten over het algemeen negatiever wanneer slachtoffers afwijken van het ideaal slachtofferbeeld, bijvoorbeeld omdat het slachtoffer niet tegenstribbelde of in de navertelling boosheid in plaats van verdriet of angst uitte. Normatieve verwachtingen lijken ook een rol te spelen in de bevinding dat respondenten meer vrouwelijke en minder mannelijke karaktereigenschappen toeschrijven aan een slachtoffer van seksueel geweld. Verder tonen de bevindingen dat mensen gebruik maken van beschikbare ‘algemene kennis’ – waaronder genderstereotypen, verkrachtingsmythes, en scripts over ‘normale’ seksuele interacties – om betekenis te geven aan een bepaald (slachtoffer)verhaal. Hoewel veel mensen in abstractie zeggen dat seks zonder wederzijdse instemming verkrachting is, is hun oordeel vaak minder eenduidig op het moment dat ze daar in meer detail mee geconfronteerd worden. Wanneer respondenten uitgebreider reageren op een non-stereotypisch scenario van seksueel slachtofferschap, bijvoorbeeld waarin expliciete dwang ontbreekt, zijn zij veelal terughoudend in schuld toewijzen aan de verdachte en de situatie aanmerken als seksueel geweld.

Een aanbeveling is dan ook om onderzoeksmethoden binnen dit thema zo toe te passen dat rijke en verhalende informatie minder vaak verloren gaat en we een beter beeld kunnen vormen van hoe toeschouwers een oordeel vormen. Alleen al vaststellen wat seksueel geweld is blijkt een complex proces dat wordt gekenmerkt door grijze gebieden, juist in deze veranderlijke tijden.

Vervolg

Eva gaat enthousiast verder met onderzoek doen bij Regioplan. Daarnaast is zij als researchfellow verbonden aan het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Bij Regioplan zal ze haar kennis over o.a. slachtofferschap, gender en seksueel geweld voornamelijk inzetten binnen het domein criminaliteit, veiligheid en recht. Momenteel werkt ze mee aan een landenvergelijkend onderzoek naar de aard en effecten van prostitutiebeleid en is ze betrokken bij de evaluatie van een aantal kleinschalige voorzieningen voor gedetineerden.

Meer weten?

Lees het proefschrift of neem contact op met Eva. Een interview met Eva over haar promotieonderzoek vind je hier.

 

Fotograaf: Elke Teurlinckx