Onderzoek: hoe staat het met de aanpak van online geweld tegen vrouwen en meisjes?

Regioplan onderzocht de implementatie van de zogenoemde GREVIO-aanbevelingen, die als doel hebben om digitaal geweld tegen vrouwen en meisjes tegen te gaan. Wat is er nodig om deze aanbevelingen op een goede manier te implementeren?

Geweld tegen vrouwen en meisjes komt veel voor en is wereldwijd een van de meest systematische en meest voorkomende schendingen van de mensenrechten. Nieuwe technologieën maken daarbij nieuwe vormen van intimidatie, controle, macht en geweld tegen vrouwen en meisjes mogelijk; van bodyshaming en doxing tot online stalking en het online verzenden van ongevraagde seksuele afbeeldingen.

Verdrag van Istanbul

Het Verdrag van Istanbul is een mensenrechtenverdrag van de Raad van Europa, dat onder meer eisen stelt aan de aanpak van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (GTV&HG). GREVIO, een groep van experts die toezicht houdt op de uitvoering van het verdrag, vroeg specifiek aandacht voor de digitale dimensie van geweld tegen vrouwen in de zogenoemde Algemene Aanbeveling 1. Hierin adviseert GREVIO de landen die het Verdrag van Istanbul ondertekend hebben aan de hand van verschillende aanbevelingen over hoe zij deze relatief nieuwe vorm van geweld effectief kunnen aanpakken.

Onderzoek naar implementatie

In opdracht van het ministerie van OCW deed Regioplan recent onderzoek naar de implementatie van de GREVIO-aanbevelingen in Nederland. Wat is er nodig om deze aanbevelingen op een goede manier te implementeren? Dit deden we onder andere aan de hand van een deskstudie en via een serie interviews: met professionals die betrokken zijn bij beleid en uitvoering en met experts in online geweld.

Aanpak online geweld in kinderschoenen en gefragmenteerd

De aanpak van de digitale dimensie van geweld tegen vrouwen staat in Nederland in alle door GREVIO gehanteerde clusters (preventie, bescherming, vervolging en gecoördineerd beleid) nog in de kinderschoenen en is zeer gefragmenteerd. In het veld is men zich steeds meer bewust van de breedte van de verschijningsvormen, de snelheid van de ontwikkelingen en de impact op slachtoffers en (in bredere zin) op de hele samenleving.

Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat er een grote behoefte is aan het bijeenbrengen van bestaande kennis, het versterken van de capaciteit (zowel in kennis als in aantallen en zowel in bescherming, vervolging als preventie), de verbinding met de offline aanpak van geweld tegen vrouwen en een verbinding met de aanpak cybercriminaliteit, een verbeterde bescherming van slachtoffers, en het versterken van bewustwording en preventie in de hele samenleving (individuele burgers en professionals).

Verbeteracties

Om de aanbevelingen te kunnen implementeren, hebben we een stappenplan met verbeteracties opgesteld waar het ministerie samen met verschillende stakeholders mee aan de slag kan.

Deze verbeteracties zijn voornamelijk gericht op:
• het vrijmaken van capaciteit en middelen voor professionals (om voor te sorteren op een te verwachten hoger aantal slachtoffers dat zich meldt);
• het monitoren en aanpassen van nieuwe wet- en regelgeving die in werking treedt (zoals de wet seksuele misdrijven en de Digital Services Act);
• actieve coördinatie op het verbinden van de aanpak van alle vormen van online geweld;
• het verbinden en integreren van verschillende stukjes beleid die zich nu op onderdelen van de problematiek richten om zo overkoepelend beleid te kunnen creëren;
• het verbinden, bundelen en ontsluiten van technologische expertise.

Meer weten?

Benieuwd naar de uitgebreide achtergronden en resultaten van ons onderzoek? Lees dan het eindrapport of neem contact op met onze collega Wiebe.