Regioplan gaat undercover: meer zicht op platformwerk

Via een app een taxi bestellen, boodschappen en maaltijden laten bezorgen of tijdelijk personeel inhuren: anno 2022 zijn online diensten niet meer weg te denken uit ons dagelijkse bestaan. Om te komen tot een goed onderbouwd Nederlands standpunt rondom dit zogenoemde platformwerk, gaat Regioplan de komende maanden ‘undercover’. Het doel: meer inzicht te krijgen in de meningen en ervaringen van taxichauffeurs, flitsbezorgers en andere platformwerkers over hun werk.

‘Je bepaalt zelf waar en wanneer je werkt.’ ‘Bepaal je eigen tarief.’ ‘Kies welke klus het best bij jou past.’ Veel platformdiensten werven personeel door de nadruk te leggen op de grote vrijheid die je als platformwerker hebt. Maar de praktijk is weerbarstiger, vertelt onderzoeker Rosanne Schaap. “Sommige platformwerkers krijgen te maken met specifieke uren waarbinnen ze mogen werken, of met een maximaal aantal uren. Ook kun je aangeboden opdrachten vaak niet zomaar weigeren. Zo blijft er van die veronderstelde vrijheid weinig over.”

Europese richtlijn

Onder de streep is er zo bij veel platformwerkers sprake van onduidelijkheid over de aard van hun arbeidsrelatie; zijn ze nu werknemer in loondienst, of toch zelfstandige zonder personeel (zzp’er)? En in hoeverre hebben zij recht op bescherming en inspraak die past bij hun feitelijke werksituatie?

Om een einde te maken aan deze onduidelijkheden werkt de Europese Commissie momenteel aan een richtlijn die moet zorgen voor de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie van platformwerkers. Het uiteindelijke doel: komen tot betere arbeidsvoorwaarden en een betere rechtsbescherming voor platformwerkers.

Nederlands standpunt

Als EU-lidstaat kan ook Nederland invloed uitoefenen op en onderhandelen over de uiteindelijke richtlijntekst. Om een Nederlands standpunt over de richtlijnteksten te formuleren, wordt input over het voorstel gevraagd van onder meer werknemers- en werkgeversorganisaties, de platformbedrijven en – misschien wel de belangrijkste groep – de platformwerkers zélf.

Interviews

Voor het onderzoek onder die laatste groep heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) Regioplan ingeschakeld, vertelt Rosanne. “De komende maanden gaan we zoveel mogelijk platformwerkers vragen naar hun ervaringen. Hoe ervaren ze hun werk en hun arbeidsrelatie? In hoeverre werken ze bewust en vrijwillig op een bepaald contract? Hebben ze voldoende inzicht in de algoritmes die hun werk mede bepalen? Is bijvoorbeeld duidelijk hoe tarieven worden vastgesteld of hoe het werk verdeeld wordt? En: wat vinden ze van de voorlopige richtlijntekst? Deze en andere onderzoeksvragen komen voorbij in de interviews die we gaan houden.”

Het veld in

Maar ja, waar vind je platformwerkers die hun ervaringen willen delen? Op de plek waar ze hun diensten verrichten natuurlijk, lacht Rosanne. “De komende maanden gaan we daarom in twee rondes ‘het veld in’: door bijvoorbeeld korte taxiritjes te boeken of door een kleine bestelling te plaatsen bij een flitsbezorger. We hopen de dienstdoende chauffeurs en bezorgers vervolgens zover te krijgen dat ze op een later tijdstip willen meewerken aan een kort interview. Op die manier kunnen we gerichte input verzamelen, zonder tussenkomst van de platforms waarvoor deze mensen werken.”

Goed onderbouwd standpunt

Daarnaast zijn er veel Facebook- en WhatsApp-groepen waarin platformwerkers shifts aanbieden en ervaringen uitwisselen, vertelt Rosanne. “Ook deze groepen gebruiken we om platformwerkers te werven die we kunnen vragen naar hun meningen, gevoelens en ervaringen. Met als uiteindelijk doel om het ministerie te voorzien van zoveel mogelijk ‘munitie’ voor een goed onderbouwd Nederlands standpunt rondom platformwerk.”

Meer weten?

Neem dan contact op met Bob.