Update criminaliteitsinformatie in Nationale Drug Monitor

Voor de Nationale Drug Monitor 2021 en 2022 updaten we de informatie over alcohol- en drugsgerelateerde criminaliteit en overlast. De updates over het jaar 2020 zijn nu gepubliceerd. Wij updaten de onderdelen over illegale handel, productie en bezit van drugs en over criminaliteit en overlast door alcohol- en drugsgebruikers. De belangrijkste bevindingen vatten we hier samen.

Opsporingsonderzoeken naar georganiseerde drugscriminaliteit

Het OM voerde in 2020 meer opsporingsonderzoeken uit naar georganiseerde criminaliteit, waarbij drugs het eerste aandachtsgebied was, dan in 2019. Daarnaast zijn, voor het eerst sinds 2015, meer opsporingsonderzoeken naar synthetische drugs dan naar cocaïne en heroïne uitgevoerd. Het aantal veroordelingen tot een vrijheidsstraf, voortkomend uit de onderzoeken naar georganiseerde handel in en/of productie van drugs, is gedaald in 2020. De drugssmokkel blijkt ondanks de verschillende lockdowns wereldwijd onverminderd doorgegaan.

Inbeslagname drugs en ontmanteling productielocaties

Tijdens de coronacrisis heeft de douane meer kilo’s cocaïne, ecstasy/MDMA en amfetamine in beslag genomen. De politie nam meer cannabis in beslag in 2020. Ook het aantal ontmantelde productielocaties en opslaglocaties voor synthetische drugs nam toe in 2020. Het aantal aangetroffen dumplocaties is daarentegen opnieuw afgenomen in vergelijking met voorgaande jaren. Verder zijn in 2020 meer methamfetaminelabs en cocaïnewasserijen ontmanteld en minder hennepkwekerijen geruimd dan in 2019.

Opiumwetzaken in de strafrechtketen

In 2020 is er, mede als gevolg van de coronamaatregelen, een afname te zien in het aantal dagvaardingen en gerechtelijke afdoeningen in Opiumwetzaken. De totale instroom van Opiumwetzaken bij het Openbaar Ministerie (OM) is in 2020 gedaald ten opzichte van 2019. Dit geldt zowel voor zaken die betrekking hebben op hard- of softdrugs als voor gecombineerde zaken. Het relatieve aandeel softdrugszaken nam af, het merendeel van de instroom bestaat ook in 2020 uit harddrugsdelicten. De meest voorkomende sancties in Opiumwetzaken zijn de taakstraf en (deels) onvoorwaardelijke vrijheidsstraf.

Overlast door alcohol- en drugsgebruik

Het aantal door de politie geregistreerde overlastincidenten door alcohol en drugs nam in 2020 opnieuw toe. Mogelijk houdt de stijgende trend verband met de inwerkingtreding van de Wet Middelenonderzoek bij geweldplegers (per 1 juli 2017). Opsporingsinstanties hebben daardoor meer mogelijkheden gekregen om drugsgebruik bij geweldsincidenten te signaleren.

Verdachten van rijden onder invloed

Het aantal geregistreerde verdachten van rijden onder invloed was in 2020 terug op het niveau van 2018, na een stijging in 2018 en 2019. Het aantal door de rechter afgedane zaken voor rijden onder invloed daalde in 2020 ten opzichte van 2019. Mogelijk hangt dit samen met de coronamaatregelen. Net als in voorgaande jaren werden in 2020 bijna alle verdachten van rijden onder invloed schuldig bevonden.

Drugsgebruik in detentie

In 2020 zijn tijdens detentie minder urinecontroles afgenomen. Het aantal afgenomen urinetests was in 2020 bijna een derde lager dan in 2019. Ook het aandeel positieve urinetests nam in 2020 (6%) af ten opzichte van 2019 (8%). De coronamaatregelen zijn hier mogelijk van invloed op geweest.

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC).

Meer informatie?

Bekijk de website www.nationaledrugmonitor.nl voor meer informatie over alcohol- en drugsgerelateerde criminaliteit en overlast of neem contact op met Marije.

De notitie over de opbrengsten van de groepsgesprekken, waar in de update naar wordt verwezen, vindt u hier.