Vanuit bestuursrechtelijk perspectief zijn er in de afgelopen jaren maatregelen geïntroduceerd om slachtoffers te beschermen en potentiële conflicten te voorkomen en in goede banen te leiden. In deze lijn, het preventief beschermen tegen conflicten die voortvloeien uit potentiële inbreuken op de rechtsorde of de openbare orde, past het project Bestuurlijke Informatie Justitiabelen (BIJ, voorheen Bestuurlijke Informatievoorziening Gemeenten inzake Ex-gedetineerden BIVGEG).


De kern van het project BIJ is dat het bestuursorgaan burgemeester tijdig wordt geïnformeerd over de aanstaande terugkeer van (bepaalde categorieën) ex-gedetineerden in de gemeente. Op basis daarvan kan een beoordeling worden gemaakt van dreigende verstoringen van de openbare orde als gevolg van de terugkeer en kunnen maatregelen worden getroffen om deze te voorkomen. Dit dient overigens niet alleen ter bescherming van de belangen van de samenleving (de gemeente, wijk of buurt waarin de ex-gedetineerde terugkeert), maar ook ter voorkoming van problemen voor de ex-gedetineerde.



In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie werd de Pilot+ door Regioplan geëvalueerd. De evaluatie van de Pilot+ BIJ had als doel om inzicht te verschaffen in de doelbereiking van de vier informatiestromen van de Pilot+ van het project BIJ. Met de resultaten van het onderzoek neemt de Directie Sanctie- en Preventiebeleid (DSP) van het ministerie van Veiligheid en Justitie een besluit over de voortgang van het project BIJ en mogelijk over de landelijke implementatie van de informatiestromen.

De Raad voor de Rechtspraak heeft Regioplan (samen met Synovate) de opdracht gegeven om in 2011 een onderzoek te doen naar de tevredenheid van justitiabelen en professionals over (groepen van) rechtbanken en gerechtshoven. Het onderzoek is zo opgezet dat alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges erbij betrokken werden . Hierdoor kan een landelijk beeld worden geschetst.

Sinds enkele jaren wordt er in Nederland op bescheiden basis geëxperimenteerd met herstelgerichte activiteiten in de penitentiaire context. In vier jeugdinrichtingen werden in samenwerking met de Stichting Slachtoffer in Beeld cursussen ontwikkeld die zich in eerste instantie richten op bewustwording van de gevolgen van criminaliteit en in tweede instantie op het begeleiden van concrete herstelpogingen richting de slachtoffers. Na positieve ervaringen in de in de justitiële jeugdinrichting Eikenstein werd in oktober 2003 het initiatief genomen om ook in de penitentiaire Inrichting Nieuwegein te gaan experimenteren met herstelgerichte activiteiten. In 2006 is het project intern geëvalueerd. Eind 2007 is Regioplan in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het Ministerie van Justitie gestart met een plan- en procesevaluatie van het project. Het onderzoek moet een actueel beeld geven van de stand van zaken met betrekking tot de opzet van het project en de uitvoering in de praktijk. In dit rapport wordt hiervan verslag gedaan.

Het Prognosemodel Justitiële Ketens (PMJ) maakt ramingen van de capaciteitsbehoefte op diverse justitieterreinen en heeft tot doel de begroting van het ministerie van Justitie zo goed mogelijk te onderbouwen en transparant te maken. Regioplan voerde een evaluatie uit onder gebruikers, modelbouwers, coördinatoren, beleidsmakers en wetenschappers van het PMJ-systeem.

Binnenkort ontvangen 18+-jongeren van wie de PIJ-maatregel afloopt verplicht nazorg. Deze nazorg is gericht op een succesvolle terugkeer in de maatschappij en – in het verlengde daarvan – het terugbrengen van recidive bij deze groep. Sinds 2008 wordt de nazorg op pilotbasis reeds geleverd. Regioplan evalueerde deze pilot. Uit het onderzoek blijkt dat de inhoud van de nazorg vooral gericht is op praktische zaken. Steun voor de (verdere) ontwikkeling van de psychosociale vermogens van de jongeren is minimaal. In het artikel doen de onderzoekers op basis van de ervaringen uit deze pilot suggesties voor een succesvolle, verplichte nazorg.



Klik hier voor meer informatie over het artikel.



Klik hier voor het volledige onderzoek naar de nazorg aan 18+ PIJ-jongeren.

In de jeugdstrafrechtketen is de laatste tijd toenemende aandacht voor het gebruik van betrouwbare en valide diagnostische methoden. Ook wordt gesproken over het belang van een op de persoon toegesneden sanctie of interventieprogramma. Om dit mogelijk te maken is het Landelijke Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen ontwikkeld. Dit instrument maakt het mogelijk om het risico op herhaald delictgedrag beter in te schatten en tevens om tot passende interventies te komen. Regioplan deed in 2011 onderzoek in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) naar de validiteit en betrouwbaarheid van het instrumentarium.

In verschillende evaluaties is vastgesteld dat de bestrijding van witwassen in Nederland nog de nodige gebreken vertoont. Om tot verbetering te komen is meer inzicht in de prestaties van de organisaties in de handhavingsketen en in de inzet van middelen gewenst. Een beleidsmonitor witwassen zou moeten helpen om de prestaties inzichtelijk te maken. Hiermee moeten de verantwoordelijke ministeries van Financiën en van Veiligheid en Justitie (VenJ) beter in staat zijn regie te voeren en doelmatiger te sturen op prestaties.



Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van VenJ heeft aan Regioplan Beleidsonderzoek opdracht gegeven om een onderzoek uit te voeren met als primaire doelstelling het ontwikkelen van een beleidsmonitor witwassen. Bijgaande publicatie vormt een weergave van de zoektocht naar een zinvolle invulling van de beleidsmonitor witwassen.

Het tijdschrift ‘Het Kind Eerst’ (voorheen: Perspectief) besteedt in een drieluik aandacht aan de (nieuwe) werkwijze in de jeugdreclassering. Regioplan voerde in 2009 een procesevaluatie uit van deze nieuwe methodiek, het Handboek Methode Jeugdreclassering, in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC).

In deze artikelen beschrijven Joost van den Tillaart en Maartje Timmermans de nieuwe werkwijze van de jeugdreclassering en de belangrijkste verschillen met de vorige werkwijze (artikel 1), de visie van de jeugdreclasseerders en ketenpartners op het Handboek (artikel 2) en, niet onbelangrijk, een reality-check: in hoeverre werkt jeugdreclassering ook écht volgens de nieuwe methodiek (artikel 3)?

Het onderzoeksrapport ‘Werken volgens de methode’ vindt u hier.

De drie artikelen vindt u hieronder.

Sinds 2008 kunnen 18+ PIJ-jongeren (plaatsing in een inrichting voor jeugdigen) na afloop van hun PIJ-maatregel op vrijwillige basis nazorg ontvangen. Hiermee wordt vooruit gelopen op een wijziging van de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen, die tot verplichte nazorg zal leiden. Dit onderzoek biedt inzicht in het aanbod en de acceptatie van deze vrijwillige nazorg.


De belangrijkste conclusie is dat de keten van behandeling, voorbereiding op uitstroom en proefverlof op dit moment niet garandeert dat de jongeren klaar zijn voor terugkeer in de maatschappij, om zowel praktische redenen als kwesties die samenhangen met de problematiek en motivatie bij de jongeren. Dat bemoeilijkt de nazorg. Tijdens de nazorg wordt op dit moment dan ook niet met vaste, bewezen effectief methoden gewerkt, terwijl dat wel mogelijk is. Daarnaast is het contact tijdens de nazorg vaak sporadisch of wordt het nazorgtraject niet afgemaakt. Deze kennis vergroot de mogelijkheden om adequate maatregelen te treffen teneinde de nazorg verder te verbeteren en de kans op recidive bij deze jongeren te verkleinen.


Dit onderzoek maakt deel uit van de PIJ-programmering van het WODC.

Regioplan evalueerde in opdracht van het WODC de wettelijke verplichting tot verschijning van ouders bij de rechtszitting van minderjarige delinquenten. Deze verplichting is onderdeel van de Wet Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces.



In naar schatting tien tot dertig procent van de jeugdzaken is ten minste één van de ouders afwezig. Met het onderzoek brengen we de huidige situatie met betrekking tot de verschijning van ouders in kaart, onderzoeken we of de veronderstelde mechanismen achter de verplichte aanwezigheid stand houden en gaan we na wat de gevolgen zullen zijn voor de uitvoeringspraktijk in termen van werkprocessen en kosten.



Het onderzoek valt uiteen in drie onderdelen. Er is begonnen met het reconstrueren van de beleidstheorie op basis van interviews met de indieners van het amendement, beschikbare documentatie (zoals kamerstukken) en wetenschappelijke literatuur. Vervolgens is de gereconstrueerde theorie getoetst aan inzichten in de wetenschappelijke literatuur (via literatuurstudie) en inzichten van professionals in het werkveld (via interviews). Tot slot is op basis van verschillende bronnen een berekening gemaakt van de uitvoeringskosten als gevolg van de invoering van de wet. In het rapport worden scenario’s gepresenteerd.