Extra vakken en vakken op een hoger niveau in het voortgezet onderwijs

Vaker examen met vakken op hoger niveau
Regioplan onderzocht voor het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap het aantal leerlingen dat examen heeft gedaan in één of meer vakken op een hoger niveau. In vier jaar tijd is dit gestegen van 130 naar 1100 leerlingen. Ondanks de toename gaat het om minder dan één procent van de examenkandidaten in het voortgezet onderwijs. In tachtig procent van de gevallen gaat het om vmbo-leerlingen in de basis- of kadergerichte leerweg. De meest populaire vakken die op een hoger niveau gevolgd worden zijn Nederlands, Engels en wiskunde, niet toevallig de vakken die belangrijk zijn bij een eventuele doorstroom naar het havo.

Drijfveren en belemmeringen bij scholen
Waarom bieden scholen leerlingen wel of niet de mogelijkheid om vakken op een hoger niveau te volgen? Als belangrijke drijfveren om het wel te doen worden het stimuleren van talent en het vergroten van zelfvertrouwen, motivatie en doorstroommogelijkheden genoemd. Als belangrijke belemmeringen worden vooral organisatorische zaken naar voren gebracht. Het gaat dan om het afstemmen van roosters, het gedifferentieerd lesgeven en administratieve rompslomp. Ook een gebrek aan vraag wordt soms als reden naar voren gebracht.

In samenwerking met Bokhorst Communicatie is een brochure ontwikkeld met praktijkvoorbeelden van scholen waar veel gewerkt wordt met het aanbieden van vakken op verschillende niveaus. Van deze scholen leren we dat het de nodige inspanning kost, maar dat het wel degelijk mogelijk is. En wat zijn de resultaten? Caroline van Wijngaarden afdelingsleider vmbo van het Schoonhovens College zegt daarover: “We zien wel dat de gemiddelde examencijfers iets dalen, maar veel is dat niet. De trots en het enthousiasme van de leerlingen zijn veel groter”.

In het rapport is naast vakken op een hoger niveau ook aandacht besteed aan het volgen van extra vakken.